Analiza e Problemit

Së pari, duhet të bëjmë analizë të problemit. Në mënyrë që të shpjegojmë metodologjinë më gjerësisht, për qëllime të analizës së problemit ne do të përdorim analogjinë e një peme.

Çdo pemë ka trungun, rrënjët me të cilat ushqehet dhe i lejojnë të rritet dhe zhvillohet, dhe në fund ka kurorën (me gjethe) e cila është gjëja e parë të cilën e vërejmë kur shikojmë një pemë nga distanca. Në mënyrë të ngjashme, çdo problem ka rrënjët e tij që e ushqejnë atë, gjegjësisht shkaktarët e tij, dhe kurora, gjegjësisht pasojat e tij – ngjarjet, fenomenet dhe gjendja që tregojnë për ekzistencën e problemit. Nëse e premë majën e pemës (kurorën), degë të reja do të rriten prap pas ca kohësh dhe pema do të vazhdojë të jetojë, e kështu edhe problemi nëse ne merremi me pasojat e saj – kjo nuk do të jetë e dukshme për disa kohë, por ai do të rishfaqet. Prandaj, është me rëndësi të analizojmë shkaktarët që çuan deri te problemi me shumë kujdes sepse vetëm duke vepruar mbi shkaqet (rrënjët) ju mund të bëni një ndryshim të qëndrueshëm pozitiv.

Pra, pasi të përqendroheni te problemi kryesor, është e nevojshme të analizohen arsyet pse ekziston – të identifikohen dhe specifikohen shkaqet e tij.

Renditni të gjitha shkaqet e problemit tuaj. Ndjehuni të lirë të imagjinoni dhe të përfshini sa më shumë njerëz në këtë proces. Mbani në mend se shkaqet gjithashtu kanë rrënjët e tyre, kështu që ju mund të shkoni disa hapa më thellë analizë.

Pas kësaj, ju duhet të merrni parasysh majën e pemës tuaj të problemit dhe duke përdorur të njëjtin parim, renditni të gjitha pasojat e problemit.

Kur e bëni këtë duhet të keni një pasqyrë të përgjithshme të problemit me të cilin dëshironi të merreni, cilat janë shkaqet e këtij problemi dhe cilat janë pasojat e tij.

Pasi të keni krijuar pemën e problemeve, është koha të hidhni një vështrim në kapacitetet tuaja dhe të jeni realist kur vlerësoni grupet e shkaqeve që mund të ndikoni dhe ato që nuk mundeni, do të thotë mënyra se si ideja juaj e projektit përshtatet në tërë pamjen. Kjo është me rëndësi sepse është një bazë për hapin vijues, i cili është formulimi i veprimit. Ne duhet të cekim edhe një herë se sa e rëndësishme është të kalojmë në të gjithë këtë proces si grup dhe jo individualisht: sa më shumë përvoja, aftësi dhe perspektiva të ndryshme që vendosni në analizën e problemit, aq më gjithëpërfshirës dhe më preciz do të jetë.

Këshillë: Është me rëndësi të keni parasysh se secila prej shkaqeve dhe pasojave të renditura mund të vendoset në qendër të analizës dhe të jetë subjekt i një pemës së problemeve dhe një proces të ri të planifikimit të projektit. Ajo ndonjëherë është e dobishme për të aplikuar këtë metodë, nëse analiza e parë tregon se të gjitha ose pothuajse të gjitha shkaqet janë jashtë asaj që ju mund të arrini ose fushës së ndikimit ose ideja juaj primare nuk mund të kontribuojë për të zgjidhur problemin. Është e nevojshme të kaloni pikën fokale dhe të zgjidhni një problem tjetër ku ju mund të ndikoni.

Kur të jeni përgjigjur në pyetjen PSE, është e nevojshme të zbatoni idenë, hapi i radhës është përcaktimi në një përgjigje të pyetjes: ÇFARË dëshironi të arrini.

Për këtë qëllim, ne do të përdorim metodologjinë e Pemës së objektivave. Shndërrimi i pemës suaj të problemit në një pemë objektivash zbret poshtë për të ri-formuluar të gjitha kushtet negative që ju keni listuar tashmë në deklaratat pozitive dhe ndoshta modifikimin e tyre nëse mendoni se përkthimi i drejtpërdrejtë nga deklarata negative në pozitive nuk ka kuptim. 

Problemet shndërrohen në qëllime;
︾

Shkaqet e problemeve bëhen objektiva specifike;
︾

Pasojat e problemeve shndërrohen në rezultate të projektit ose efektet e pritura.

Tani shikoni pemën tuaj të re dhe nëse është e nevojshme bëni disa ndryshime më shumë në formulimin e objektivave, qëllimeve dhe rezultateve specifike në mënyrë që ato të përshtaten në idenë tuaj ose të keni më shumë kuptim, të refuzoni ato që nuk duken logjike ose në përputhje me idenë tuaj dhe nëse është e mundur të shtoni disa të reja. Vështrimi përfundimtar i pemës tuaj të objektivave duhet të mbaj marrëdhënie rastësore (“nëse A atëherë B”): nëse ju zbatoni të gjitha hapat e parashikuar (objektivat), ato do t’ju çojnë drejt qëllimit dhe projekti juaj do të prodhojë disa rezultate, do të thotë ndryshime në shoqëri.

• Ju keni përcaktuar problemin që doni të zgjidhni me projektin tuaj;
• Ju keni shpjeguar pse ekziston (shkaqet) ky problem dhe si manifestohet (pasojat);
• Ju keni përcaktuar atë që dëshironi të arrini duke zbatuar projektin tuaj (qëllimin);
• Ju keni paraqitur hapat që duhen ndërmarr (objektivat) drejt qëllimit tuaj dhe efektet që zbatimi i projektit do të prodhojë (rezultate).